ذخائر نفت و گاز گرجستان بسيار اندك است و طبق آمارهاي بين المللي در ۲۰۰۹، ميزان توليد نفت در اين كشور ۹۶هزار تن در روز بوده ( رتبه ۸۲در جهان ) كه به كشور جمهوري آذربايجان جهت پالايش ارسال مي شود.

گرجستان هم اكنون گاز طبيعي را از شركت سوكار جمهوري آذربايجان (2.1 ميليارد متر مكعب) و شركت گازپروم روسیه (0.3 ميليارد متر مكعب) دريافت  مي كند. گاز روسيه بعنوان حق ترانزيت گاز به ارمنستان، دريافت مي شود. اين درحالي است كه شركت گازپروم تا سال 2007 تامين كننده اصلي گاز گرجستان بود. گرجستان همچنین به گازپروم پيشنهاد نموده است كه گاز طبيعي را به قيمت مناسب به خريداران گرجي  بفروشد. مقامات گرجي همچنين دريافت گاز از جمهوري اسلامي ايران را نيز در دستور كار خود قرار داده اند. وزارت انرژي گرجستان مدعي است كه جمهوري آذربايجان با كاهش ذخاير گاز مواجه شده است و نمي تواند تنها تامين كننده براي گرجستان باشد. اما مقامات رسمي جمهوري آذربايجان اين ادعا را رد مي كنند.

زيرساخت ها:

شبکه گازرسانی گرجستان از سال ۱۹۵۹فعالیت می کند. در حال حاضر گرجستان دارای ۹خط لوله انتقال گاز می باشد. بهره برداری از شبکه گاز کشور بر  عهده شرکت نفت و گاز گرجستان می باشد. مسئولیت اصلی این شرکت بازسازی و تعمیر خط لوله گاز مرکزی، تهیه پروژه و ساخت خطوط لوله گاز و نفت، ایجاد زیرساخت لازم و مدیریت، اکتشاف منابع گاز و نفت، استخراج، ترانزیت محصولات گاز و نفت از طریق خاک گرجستان، صادرات، واردات، ذخیره سازی، فرآوری، بازاریابی و فروش آن می باشد.

در حال حاضر کل طول خطوط گاز و نفت تحت نظارت شرکت گاز و نفت گرجستان، ۱۹۳۹کیلومتر است. ظرفیت سیستم گاز گرجستان ۵۵میلیون متر مکعب در روز یعنی ۲۰میلیارد متر مکعب در سال می باشد. در حال حاضر سهام کل این شرکت در دست صندوق مشارکت است. مسئولیت مدیریت شرکت گاز و نفت گرجستان بر عهده وزارت انرژی می باشد.

یکی از مهم ترین برنامه های وزارت انرژی گرجستان گازرسانی به تمام روستاها می باشد. در طول دو سال گذشته ۸۸هزار مشترک به سیستم مرکزی انتقال گاز متصل گردید. سال گذشته فاز دوم احداث خط لوله انتقال گاز بستر شاه دنیز شروع شد. در چارچوب احداث این خط لوله در اراضی گرجستان، تفلیس به میزان ۲میلیارد دلار سرمایه گذاری دریافت خواهد کرد که فقط ۴۰۰میلیون دلار از آن برای  خدمات بومی و خرید کالا در نظر گرفته شده است. این پروژه بزرگ ایجاد  ۲۰۰۰ فرصت شغلی  را به همراه خواهد شد.

 

منابع موجود در كشور:

استخراج گاز در گرجستان در نيمه دوم سال 1970 در منطقه نفت خيز سامگوري و پتاردزئولي آغاز شد. در اوايل دهه 80 سالانه 300 ميليون متر مكعب گاز استخراج مي شده است. در سال 1983 با كشف ميدان گاز روستاوي استخراج گاز آزاد نيزد در كشور آغاز شد. گاز طبيعي هم اكنون در ميدان نينوتسميندا توسط شركت « بليك اويل اند گاز » وشركت «جنرال پتروليوم جورجيا» استخراج مي شود.  شركت رومانيایی «ماركسين» عمليات اکتشاف را در سواحل درياي سياه انجام مي دهد.

گفتني است حجم استخراج گاز در گرجستان سالانه 5/16 ميليون متر مكعب مي باشد. مجموع گاز استخراج شده در اين كشور تا كنون 8/2 ميليارد متر مكعب بوده است.  

پروژه ها:

خط لوله شرق و غرب

سازمان نفت و گاز گرجستان به منظور افزايش قابليت سيستم گازرساني کشور، در نظر دارد طرح خط لوله شرق و غرب را اجرا كند. با اجراي اين طرح مناطق دور افتاده غرب گرجستان از گاز طبيعي برخوردار خواهند شد.

 

طرح بازسازي ايستگاه هاي توزيع گاز كشور

اجراي اين طرح از سال 2016 با بازسازي ايستگاه شهرستان گاردباني آغاز مي شود.

 

احداث مخزن زير زميني گاز

گرجستان تنها كشور منطقه است كه در آنجا مخزن گاز وجود ندارد. سازمان نفت و گاز گرجستان در راستاي تامين گاز طبيعي مورد نیاز در نظر دارد مخزن زير زميني گاز را در ميدان گاز سامگوري احداث نمايد. بر اساس مطالعات انجام شده، حجم مخزن گاز 250 ميليون متر مكعب خواهد بود كه در واقع 15 درصد از ميزان مصرف سالانه كشور مي باشد.

قرار است طرح توجيهي مخزن گاز تا پايان سال 2015 آماده شود. سازمان نفت و گاز گرجستان اكنون در صدد جذب سرمايه براي اجراي اين پروژه است.

در سال ۲۰۱۴فقط بخش مصرف کنندگان خانوادگی ۵۹۷میلیون متر مکعب گاز مصرف کرده است. در همان سال ۴میلیارد و ۲۶۰میلیون متر مکعب گاز وارد سیستم توزیع گرجستان شد که ۴۸درصد آن مربوط به ترانزیت به ارمنستان می شود. در همین سال میزان گاز استخراج شده به میزان ۹۴درصد افزایش داشته و به ۱۰۲۳متر مکعب رسیده است که ۵/۰درصد نیاز گرجستان را پوشش می دهد. اصلی ترین تامین کننده گاز گرجستان جمهوری آذربایجان می باشد. در سال ۲۰۱۴شرکت سوکار آذربایجان ۵۵درصد نیاز گاز گرجستان را پوشش داده است.

 شرکت های توزیع کننده گاز:

• سوکار جورجیا گاز-۳۵درصد؛
• قزترانس گاز تفلیس –۳۱درصد؛
• سوکار جورجیا گاز دیستریبوشن –۱۱درصد؛
• گاز دیستریبوشن کمپانی- ۸درصد؛
• مؤسسه بین المللی انرژی گرجستان –۵درصد؛
• دیگر موسسات -۱۰درصد.

طی سال 2014 میزان سرمایه گذاری در بخش انتقال و توزیع گاز به 208 میلیون لاری رسید.

انرژی(برق)

گرجستان دارای موقعیت خاصی جهت تولید انرژی برق است به طوریکه تعداد ۲۶۰۰۰رودخانه در قلمرو این کشور ، مجموعا به طول ۶۰۰۰۰کیلومتر وجود دارد . از میان این تعداد رودخانه ، حدود ۳۰۰رودخانه دارای قابلیت تولید انرژی به ظرفیت سالانه ۱۵۰۰۰مگاوات می باشد.

در گذشته کمبود برق یکی از مشکلات بزرگ کشور گرجستان محسوب می شد به صورتی که  خاموشیهای طولانی در سطح این کشور وجود داشت. در حال حاضر علاوه بر تامین برق در سطح شهرهای بزرگ، در بعضی از فصول خاص برق به سایر کشورها نیز صادر می نماید. دولت گرجستان طرح های مختلفی جهت احداث نیروگاه های کوچک، متوسط و بزرگ در دست بررسی داشته و یا قرارداد اجرای آن را با سرمایه گذاران به امضاء رسانده است. گرجستان در نظر دارد به عنوان صادرکنندگان مطرح برق در منطقه محسوب شود.

در حال حاضر در نقاط مختلف گرجستان تقریباً ۱۰۰نیروگاه برق آبی  بزرگ، متوسط و کوچک و ۲نیروگاه حرارتی فعالیت دارد. شایان ذکر است با توجه به موقعیت خاص این کشور در نظر دارند از منابع دیگر انرژی از قبیل، انرژی خورشیدی، بادی، بخار آب و منابع مختلف انرژی پاک استفاده نمایند.

بر اساس گزارش وزارت انرژی گرجستان در حال حاضر ظرفیت خطوط انتقال فرا مرزی برق به میزان 2230 مگا وات می باشد. در وزارت طرح های مربوط به ارتقاء ظرفیت انتقال برق به کشورهای همسایه در حال اجرا است که در نتیجه برای سال 2020 ظرفیت انتقال به   5770 مگاوات خواهد رسید.

کارشناسان وزارت انرژی گرجستان  ۷۰پروژه نیروگاه برق آبی را جهت اجرا تهیه نموده اند.

مراحل تحویل پروژه و ساخت نیروگاه عبارتند از:

1. شرکت در مرحله ابراز علاقمندی

2. تکمیل تحلیل امکان سنجی فنی و اقتصادی پروژه

3. کسب مالکیت زمین های مورد نظر پروژه

4. دریافت مجوز ساخت

5. شروع ساخت نیروگاه

6. اتمام ساخت نیروگاه

7. بهره برداری نیروگاه

در مرحله ساخت نیروگاه سرمایه گذار موظف است ضمانت ساخت و ساز را ارائه دهد، که برای پروژه های حد اکثر تا ۱۰۰مگاوات ۱۰۰هزار دلار و بالای ۱۰۰مگاوات ۵۰هزار دلار ( یا معادل یورویی آن) می باشد. ضمانت ساخت و ساز بایستی از طرف سازمان همکاری اقتصادی و توسعه یا از طرف بانک گرجستان صادر شده باشد.

محل ساخت	قدرت (مگاوات)	تولید سالانه
پوتی	50	110
چوروخی	50	120
کوتایسی	100	200
متا-سابوِتی یک	150	450
متا-سابوِتی دو	600	2000
گوری-کاسپی	200	500
کاراوانی	200	500
سامگوری	50	130
روستاوی	50	150
مجموع	1450	4160

 

انرژی بادی

گرجستان دارای ظرفیت بالای انرژی بادی می باشد که سالیانه به ۴میلیارد کیلووات ساعت می رسد. طبق تحقیقات انجام گرفته چند منطقه برای این منظور مشخص گردیده است.

 

فرصت های انرژی خورشیدی

با توجه به موقعیت جغرافیایی گرجستان این کشور در بخش انرژی خورشیدی نیز ظرفیت قابل توجهی دارد. در اکثر مناطق گرجستان سالانه ۲۵۰ الی ۲۸۰روز و یا ۱۹۰۰-۲۲۰۰ساعت تابش خورشیدی وجود دارد. تشعشع متوسط روزانه ۴/۲کیلووات در ساعت بر متر مربع می باشد. شرق گرجستان دارای تابش خورشید بیشتری می باشد. انرژی خورشیدی گرجستان امکان دریافت آب گرم ۵۰۰ -۴۰درجه را می دهد. انرژی خورشیدی را می توان در مناطق کوهستانی و صعب العبور، روستاهای کم جمعیت، پایگاه نظامی و غیر مورد استفاده قرار گیرد.

شرکت "شبکه دولتی برق گرجستان" (GSE-georgian state electrosystem) توزیع کننده اصلی برق می باشد که برق تولید شده را سه شرکت توزیع کننده انرژی به مشتریان ارسال می کند. شرکت های خصوصی توزیع کننده برق عبارتند از: "تلاسی" –شهر تفلیس و اطراف آن؛ "کاخِتیس انِرگو دیستریبوتسیا" –منطقه کاخِتی( شرق تفلیس)؛  "انرگو پرو جورجیا- مناطق دیگر گرجستان.

علاوه بر این اپراتور تجاری شبکه برق گرجستان (اِسکو) موظف است در خصوص خرید برق تولید شده با نیروگاه تازه ساخت قرارداد امضا کند و شرایط آن بین دولت گرجستان، اپراتور تجاری شبکه برق گرجستان و طرف نیروگاهی از پیش تعیین شده خواهد بود.

بازار گرجستان به بیش از 10 هزارمیلیون کیلو وات ساعت برق نیاز دارد. سال ۲۰۱۴صادرات برق تولید شده در گرجستان به ۵۴۵میلیون کیلو وات رسید. گرجستان به چهار همسایه خود از طریق خطوط فشار قوی متصل شده است که امکان نقل و انتقال انرژی برق را فراهم کرده است.